Podobnie jak w przypadku innych form niepełnosprawności, choroba psychiczna nie musi oznaczać, że osoba nią dotknięta jest całkowicie niezdolna do pracy. Wręcz przeciwnie wielu chorych może dalej wykonywać dotychczasowe obowiązki zawodowe. Tym bardziej, że aktywność zawodowa w przypadku osób z chorobą psychiczną, ma szczególnie duże znaczenie. Przede wszystkim terapeutyczne i rehabilitacyjne, ale także społeczne.
Wiele osób dotkniętych chorobą odczuwa znaczące pogorszenie statusu materialnego, praca staje się wiec koniecznością dla zachowania dotychczasowego poziomu życia. Jednak, najistotniejsze znaczenie pracy to poczucie bycia potrzebnym i wartościowym oraz możliwość podtrzymania kontaktów społecznych. Aktywność zawodowa jest okazją do samorealizacji, chroni przed pustką, znudzeniem i biernością. Przeciwdziała poczuciu bezradności i sprzyja rozwojowi osobistemu. Możliwość powrotu do pracy lub, jeśli to konieczne, podjęcia nowej, poprawia ogólną satysfakcję życiową chorych.
Osoby chore psychicznie zwykle mają orzeczony znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, a choroba psychiczna najczęściej kwalifikuje się do grupy tzw. schorzeń specjalnych.
WARTO ZATRUDNIAĆ OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE PSYCHICZNIE, PONIEWAŻ:
- Dla osoby niepełnosprawnej praca ma wartość nie tylko finansową, dlatego zazwyczaj pracownik taki rzadziej zmienia pracę i bardziej ją szanuje.
- Pracodawca zyskuje zaangażowanego i lojalnego pracownika, dla którego uzyskane zatrudnienie będzie z dużym prawdopodobieństwem docelowym miejscem pracy, a nie tylko przystankiem w karierze.
- Wprowadzenie osoby niepełnosprawnej do zespołu uwrażliwia pozostałych pracowników na potrzeby innych, uczy tolerancji i uwzględniania tych potrzeb w codziennej pracy.
- Firma kreuje swój wizerunek jako przedsiębiorstwa odpowiedzialnego społecznie, co będzie mieć wpływ na spostrzeganie marki, a także wpływać pozytywnie na jej kulturę organizacyjną, elastyczność i innowacyjność pracowników.
- Dofinansowanie związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych wiąże się ze zmniejszeniem kosztów, co jest korzystne dla przedsiębiorstwa.
- Dla ludzi z doświadczeniem choroby psychicznej aktywność zawodowa to szansa na poprawę kondycji zdrowotnej i emocjonalnej. Docenieni utwierdzają się w przekonaniu, że pomimo choroby są wartościowymi ludźmi i mogą angażować się w inne role niż pacjent i biorca usług socjalnych.
Co zyskuje pracodawca zatrudniający osobę niepełnosprawną z zaburzeniami zdrowia psychicznego?
Pracodawcy zainteresowani zatrudnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi mogą
skorzystać z wszelkich ulg związanych z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, tj.:
• dofinansowania do zatrudnienia osoby niepełnosprawnej,
• zwrotu kosztów przystosowania stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej,
• zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej,
• zwrotu kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi
niepełnosprawnemu w pracy,
• zwrotu kosztów szkolenia pracownika niepełnosprawnego.
Dofinansowanie do wynagrodzenia
Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne przysługuje miesięczne
dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego ze środków Państwowego
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), o ile pracownik ten został ujęty
w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych prowadzonej przez PFRON.
Dofinansowanie przysługuje na niepełnosprawnych pracowników zatrudnionych na umowę
o pracę oraz na niepełnosprawnych wykonawców pracy nakładczej w Zakładach Pracy Chronionej.
Do otrzymania pomocy uprawnieni są pracodawcy:
• zatrudniający mniej niż 25 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy,
• zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy
i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 %,
• prowadzący zakład pracy chronionej.
Aby otrzymać dofinansowanie z PFRON, trzeba dodatkowo spełnić kilka technicznych
warunków, m.in. nie zalegać ze składkami na PFRON oraz wypłacać wynagrodzenie pracownika
niepełnosprawnego ze środków innych niż środki publiczne. Niezbędny jest też dokument potwierdzający
status pracownika jako osoby niepełnosprawnej od pierwszego dnia zatrudnienia.
Kwota miesięcznego dofinansowania dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne jest przede
wszystkim uzależniona od stopnia niepełnosprawności pracownika i wynosi:
• 1800 zł – pracownik o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• 1125 zł – pracownik o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
• 450 zł – pracownik z lekkim stopniem niepełnosprawności.
O wysokości wsparcia z PFRON decyduje także wymiar czasu pracy pracownika niepełnosprawnego.
Fundusz wypłaca miesięczne dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do wymiaru etatu pracownika.
Uwaga! Powyższe kwoty dofinansowania zwiększa się o 600 zł w przypadku
osób niepełnosprawnych, w odniesieniu do których orzeczono: chorobę psychiczną (02-P),
upośledzenie umysłowe (01-U), całościowe zaburzenia rozwojowe (12-C),
epilepsję (06-E) oraz niewidomych w stopniu znacznym i umiarkowanym (04-O).
Kwota dofinansowania nie może przekroczyć kwoty 90% faktycznie i terminowo
poniesionych kosztów płacy, a w przypadku pracodawcy wykonującego
działalność gospodarczą 75% tych kosztów.
Aby otrzymać dofinansowanie z PFRON, trzeba dodatkowo spełnić kilka technicznych
warunków, m.in. nie zalegać ze składkami na PFRON oraz wypłacać wynagrodzenie
pracownika niepełnosprawnego ze środków innych niż środki publiczne. Niezbędny jest też
dokument potwierdzający status pracownika jako osoby niepełnosprawnej od pierwszego dnia zatrudnienia.
Dofinansowanie nie przysługuje w przypadku osób:
1. zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych,
2. co do których orzeczono lekki lub umiarkowany stopień
niepełnosprawności, ale mają oni ustalone prawo do emerytury.
Podmiotem udzielającym pomocy jest Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) www.pfron.org.pl
Zwrot kosztów przystosowania i adaptacji
istniejącego stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej
Refundacja może dotyczyć adaptacji pomieszczeń zakładu pracy, a także
zakupu urządzeń i oprogramowania na użytek pracownika niepełnosprawnego.
Wydatki poniesione przez pracodawcę na przystosowanie stanowiska
pracy osoby niepełnosprawnej przed podpisaniem umowy nie mogą zostać zrefundowane.
Pracodawcy przysługuje zwrot kosztów z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych:
• na osoby pozostające w zatrudnieniu, jeśli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie
zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania
niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie
przepisów, w tym przepisów prawa pracy,
• jeśli zatrudni osoby niepełnosprawne (bezrobotne lub poszukujące pracy) przez okres
co najmniej 36 miesięcy.
Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, istnieje obowiązek zwrotu środków w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu 36 miesięcy. Nie ma nakazu zwracania środków, jeżeli w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną pracodawca zatrudni inną osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy.
Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą.
Maksymalna wysokość pomocy nie może przekraczać 20-krotnego przeciętnego
wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej.
Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy utworzonego dla osoby niepełnosprawnej
Pracodawca zatrudniający osobę niepełnosprawną (bezrobotną lub poszukującą pracy), który
z tego tytułu wyposaży jej stanowisko pracy może ubiegać się o zwrot poniesionych kosztów
do 15- krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia.
Warunkiem otrzymania zwrotu kosztów jest:
• poniesienie kosztów przystosowania stanowiska pracy objętego refundacją
(udokumentowane fakturą, rachunkiem lub dowodem zapłaty oraz oceną
techniczną rzeczoznawcy wraz z dokonaną przez niego wyceną),
• uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb
wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku.
• utrzymanie zatrudnienia osoby niepełnosprawnej dla której zostało wyposażone stanowisko przez
okres co najmniej 36 miesięcy,
Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą.
Gdyby pracodawca zatrudniał niepełnosprawnego krócej niż 36 miesięcy, wówczas jest zobowiązany do zwrotu środków w wysokości 1/36 ogólnej kwoty za każdy miesiąc brakujący do 36 miesięcy. Pracodawca nie musi zwracać środków, o ile w ciągu 3 miesięcy od rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną zatrudni innego niepełnosprawnego skierowanego przez urząd pracy.
Refundacja kosztów szkolenia pracownika niepełnosprawnego
Pracodawca, który zatrudnia osoby niepełnosprawne i zorganizuje dla nich szkolenie może
ubiegać się o refundację poniesionych kosztów ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych.
Koszty szkolenia mogą być zrefundowane do wysokości:
• 70% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w odniesieniu
do małych i średnich przedsiębiorców;
• 60% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w odniesieniu
do dużych przedsiębiorców,
nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę.
Aby uzyskać refundację pracodawca składa wniosek do starosty właściwego ze
względu na miejsce siedziby pracodawcy. Refundacja nie może dotyczyć kosztów
poniesionych przez pracodawcę przed podpisaniem umowy.
Refundacja obejmuje koszty:
- usług świadczonych przez osoby prowadzące szkolenie
- usług tłumacza języka migowego, tłumacza-przewodnika, lektora dla osób niewidomych lub opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności;
- podróży osób prowadzących szkolenie, uczestników szkolenia oraz ww. osób
- zakwaterowania i wyżywienia uczestników szkolenia;
- usług doradczych;
- obsługi administracyjno-biurowej;
- wynajmu pomieszczeń;
- amortyzacji wyposażenia i narzędzi, z wyłączeniem wyposażenia i narzędzi zakupionych w ramach wsparcia ze środków publicznych w okresie siedmiu lat przed realizacją szkolenia;
- materiałów szkoleniowych.
Refundacja jest przeznaczona również na pokrycie wydatków obejmujących koszty płacy pracownika niepełnosprawnego za czas, w którym pracownik ten uczestniczy w szkoleniu.
Zwrot kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi
niepełnosprawnemu w pracy
Jeśli jest potrzeba, by niepełnosprawny pracownik był wspomagany na stanowisku pracy przez innego pracownika – koszty zatrudnienia asystenta mogą zostać dofinansowane.
Jeżeli pracodawca zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, to może otrzymać ze środków PFRON zwrot:
• miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy,
• kosztów szkolenia tych pracowników.
Liczba godzin przeznaczonych na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu
nie może przekroczyć 20% liczby godzin pracy pracownika w miesiącu.
Zwrot kosztów szkolenia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu
w pracy obejmuje 100% kosztów, nie więcej jednak niż równowartość kwoty najniższego wynagrodzenia.
Zwrotu kosztów dokonuje starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą.
Refundacja nie może dotyczyć kosztów poniesionych przez pracodawcę przed podpisaniem umowy.
Obniżenie wysokości wpłat na PFRON
• Pracodawca, który zatrudnia co najmniej 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy)
musi dokonywać miesięcznych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
• Obowiązkowi temu nie podlegają pracodawcy osiągający wskaźnik zatrudnienia osób
niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%.
• Pracodawca może obniżyć wskaźnik uprawniający do zwolnienia z wpłaty jeżeli zatrudnia
osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym lub umiarkowanym, dodatkowo posiadającą tzw.
szczególne schorzenie (m.in. chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe). Etat takiej osoby
liczy się potrójnie w przypadku stopnia znacznego i podwójnie w przypadku stopnia umiarkowanego
| W celu uzyskania szczegółowych informacji dotyczących możliwych ulg oraz zwrotu kosztów Polecane strony internetowe: |
PRACODAWCO PAMIĘTAJ!
• Dodatkowe obowiązki związane z zatrudnieniem osoby niepełnosprawnej
są rekompensowane dzięki ulgom i dofinansowaniom.
• Zadbaj, aby Twoja oferta pracy zachęcała osoby niepełnosprawne do
aplikowania, np. poprzez zapis ,,mile widziane ON".
• Precyzyjnie przedstaw obowiązki, jakie osoba niepełnosprawna będzie
musiała pełnić na oferowanym jej stanowisku pracy.
• Zapewnij niepełnosprawnemu psychicznie pracownikowi czas na
oswojenie się z nowym miejscem i wyzwaniami.
• O zatrudnieniu do pracy powinny decydować kwalifikacje a nie niepełnosprawność!
Zatrudniając osobę niepełnosprawną zyskujesz solidnego, lojalnego i bardzo mocno
zmotywowanego pracownika, w pozytywny sposób oddziaływującego na zespół i wizerunek firmy.
Podstawa prawna:
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511 z późn. zm.);
• Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1265);
• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 917);
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. 2014 r.
poz. 1987);
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie refundacji kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1970);
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2011 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz. U. z 2014 r. poz. 93);
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 czerwca 2016 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r.
poz. 951)