Wydawca treści

Podstawowe zadania funduszu

FGŚP spełnia dwa podstawowe zadania:

  • dokonuje wypłaty świadczeń należnych pracownikom od niewypłacalnego pracodawcy,
  • dochodzi zwrotu wypłaconych przez Fundusz świadczeń od podmiotów i osób do tego zobowiązanych.

Źródła finansowania działalności FGŚP

Podstawowymi źródłami finansowania wypłat świadczeń ze środków Funduszu są m.in.:

  • składki płacone przez pracodawców (0,10% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe).

Wysokość składki na FGŚP określa ustawa budżetowa. Poboru składek na Fundusz dokonuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i przekazuje na rachunek bankowy Funduszu niezwłocznie, nie póżniej niż w ciagu 3 dni roboczych od ich rozliczenia.

Koszty poboru składek obiążają rachunek bankowy Funduszu w wysokości 0,5% kwoty pobranych składek.

  • zwroty sum wypłaconych tytułem świadczeń pracowniczych,
  • odsetki od wolnych środków przekazanych w zarządzanie zgodnie z przepisami o finansach publicznych,
  • odsetki ustawowe za opóźnienie od należności powstałych z tytułu wypłaconych świadczeń, zwróconych po terminie,
  • środki pochodzące z funduszy celowych,
  • dotacja budżetowa.

Podmioty, które mogą ubiegać się o wypłatę świadczeń z Funduszu

Podmiotami, które mogą wystąpić do Funduszu są:

  • pracownik,
  • były pracownik,
  • członek rodziny zmarłego pracownika uprawniony do renty rodzinnej,
  • członek rodziny zmarłego byłego pracownika uprawniony do renty rodzinnej,
  • pracodawca,
  • zarządca,
  • syndyk,
  • likwidator,
  • inna osoba sprawująca zarząd majątkiem pracodawcy.

Pracownicy podlegający przepisom ustawy

Osoby fizyczne, które, zgodnie z przepisami polskiego prawa:

  • pozostają z pracodawcą w stosunku pracy,

lub

  • są zatrudnione na podstawie umowy o pracę nakładczą,
  • wykonują pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia,
  • wykonują pracę na podstawie innej umowy o świadczenie usług,
  • wykonują pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną, spółdzielnią kółek rolniczych lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną - jeżeli z tego tytułu podlegają obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Wyłączeni z kręgu pracowników

  • pomoc domowa zatrudniona przez osobę fizyczną

Pracodawcy, których pracownicy mogą korzystać ze środków FGŚP

  • przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
  • przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą również na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
  • oddział banku zagranicznego, oddział instytucji kredytowej lub oddział zagranicznego zakładu ubezpieczeń,
  • oddział lub przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego,

jeżeli jest obowiązany opłacać składkę za pracowników na FGŚP (poza zwolnieniami, o jakich mowa w art. 9a i 9b ustawy z dnia 13 lipca 2006r.) i jednocześnie zatrudnia, zgodnie z przepisami polskiego prawa, co najmniej jedną osobę fizyczną w związku z prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalnością gospodarczą lub działalnością przedstawicielstwa.


Katalog świadczeń

Lp.

Rodzaj świadczenia
(bez odsetek)

O G R A N I C Z E N I A

Czasowe

Kwotowe

  •  

wynagrodzenie za pracę

Podlega zaspokojeniu za
okres nie dłuższy niż 3 miesiące bezpośrednio poprzedzające datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy albo za okres nie dłuższy niż 3 miesiące bezpośrednio poprzedzające ustanie stosunku pracy, jeśli ustanie stosunku pracy przypada w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy, a w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszeniu upadłości także w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące następujące po dacie wystąpienia niewypłacalności.

Do wysokości nieprzekraczającej łącznie za okres jednego miesiąca (tj. po zsumowaniu wszystkich składników wynagrodzenia składających się na wynagrodzenie miesięczne) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych obowiązującego na dzień złożenia wykazu lub wniosku.

  •  

wynagrodzenie za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności
w pracy

  •  

wynagrodzenie za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby, o którym mowa w art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. – Kodeks pracy (Dz.U.2018.917 j.t. ze zm.)

  •  

wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego

  •  

dodatek wyrównawczy, o którym mowa w art. 230 i 231 Kodeksu pracy

  •  

składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawców na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych przysługujących od świadczeń wypłacanych ze środków Funduszu.

  •  

ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, o którym mowa
w art. 171 § 1 Kodeksu pracy,
przysługującego za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy oraz za rok bezpośrednio go poprzedzający.

Podlega zaspokojeniu, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło
w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące następującego po tej dacie.

Łączna kwota świadczenia nie może przekraczać kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wykazu lub wniosku.

  •  

odprawa pieniężna przysługująca na podstawie przepisów
o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników

Podlega zaspokojeniu, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło
w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub
w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące następujące
po tej dacie 

Do wysokości kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub jego wielokrotności, w przypadku, gdy roszczenie stanowi wielokrotność wynagrodzenia stanowiącego podstawę do jego ustalenia obowiązującego na dzień złożenia wykazu lub wniosku.

  •  

odszkodowanie, o których mowa
w art. 36 ¹ § 1 Kodeksu pracy

 

  Powyższe roszczenia podlegają zaspokojeniu także w przypadku, gdy uprawnienie do nich powstało w dniu wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w dniu ustania stosunku pracy.

Niewypłacalność pracodawcy jako niezbędny warunek wypłaty świadczeń

Celem ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy jest zaspokojenie wierzytelności pracowniczych, i których pracownik został pozbawiony na skutek niewypłacalności pracodawcy, których nie mógł wyegzekwować w zwykłym trybie.

Warunkiem wypłaty świadczeń ze środków Funduszu z tytułu niezaspokojonych roszczeń pracowniczych jest niewypłacalność pracodawcy w rozumieniu ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy

Art. 3. Niewypłacalność pracodawcy zachodzi, gdy sąd upadłościowy lub restrukturyzacyjny, na podstawie przepisów Prawa upadłościowego lub Prawa restrukturyzacyjnego, wyda postanowienie, w którym dniem niewypłacalności będzie:

  1. data wydania postanowienia sądu upadłościowego o ogłoszeniu upadłości lub wszczęciu wtórnego postępowania upadłościowego,
  2. data wydania postanowienia sądu restrukturyzacyjnego o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego pracodawcy, o którym mowa w art. 2 pkt 2-4 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2019.243 t.j. ze zm.),
  3. data postanowienia sądu upadłościowego o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy, jeżeli jego majątek nie wystarcza lub jedynie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania,
  4. data postanowienia sądu upadłościowego o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy w przypadku stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Art. 4. Niewypłacalność instytucji kredytowych i zakładów ubezpieczeń zachodzi, gdy sąd zagraniczny wyda orzeczenie, zgodnie z którym dniem niewypłacalności będzie:

  1. data wydania przez sąd zagraniczny orzeczenia o wszczęciu postępowania upadłościowego, postępowania układowego lub innego podobnego postępowania w państwach członkowskich Unii Europejskiej lub w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym wobec instytucji kredytowych i zakładów ubezpieczeń mających siedziby w tych państwach,
  2. data wydania przez sąd zagraniczny orzeczenia zgodnie z którym nie zostaje wszczęte postępowanie upadłościowe z uwagi na stwierdzenie definitywnego zamknięcia przedsiębiorstwa albo z powodu niewystarczalności aktywów na zaspokojenie kosztów tego postępowania.

Art. 5. Niewypłacalność pracodawcy w przypadku wydania postanowienia o uznaniu głównego zagranicznego postępowania upadłościowego zachodzi, gdy sąd upadłościowy wyda postanowienie, w którym dniem niewypłacalności będzie:

  1. data wydania przez sąd upadłościowy postanowienia o uznaniu zagranicznego postępowania upadłościowego wszczętego wobec przedsiębiorcy zagranicznego z Danii lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczy (zgodnie z przepisami Prawa upadłościowego dotyczącymi międzynarodowego postępowania upadłościowego),
  2. data wydania przez sąd zagraniczny orzeczenia, zgodnie z którym nie zostaje wszczęte postępowanie upadłościowe z uwagi na stwierdzenie definitywnego zamknięcia przedsiębiorstwa albo z powodu niewystarczalności aktywów na zaspokojenie kosztów tego postępowania.

Art. 6. Niewypłacalnością pracodawcy jest również:

  1. data wydania orzeczenia przez organ sądowy lub każdy inny właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej, z wyłączeniem Danii, uprawniony do wszczęcia postępowania upadłościowego, (zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000), o wszczęciu wobec przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznego postępowania upadłościowego, o którym mowa w art. 2 lit. a lub c tego rozporządzenia, oraz powoła zarządcę,
  2. data wydania orzeczenia przez organ sądowy lub każdy inny właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej, z wyłączeniem Danii, uprawniony do wszczęcia postępowania upadłościowego, (zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000), zgodnie z którym nie zostaje wszczęte postępowanie upadłościowe z uwagi na stwierdzenie definitywnego zamknięcia przedsiębiorstwa albo z powodu niewystarczalności aktywów na zaspokojenie kosztów tego postępowania,
  3. data wydania przez sąd upadłościowy postanowienia (zgodnie z art. 3 ust. 2 i 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000) o ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy zagranicznego, mające skutki ograniczone do majątku dłużnika znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 8. Niewypłacalność pracodawcy zachodzi w sytuacji niezaspokojenia przez pracodawcę roszczeń pracowniczych z powodu braku środków finansowych. Pracodawca staje się niewypłacalny:

  1. w dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu upadłościowego o umorzeniu postępowania upadłościowego, wydanego na podstawie przepisów Prawa upadłościowego przez sąd upadłościowy, jeżeli:
    1. majątek pozostały po wyłączeniu z niego przedmiotów majątkowych dłużnika obciążonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania,
    2. wierzyciele zobowiązani uchwałą zgromadzenia wierzycieli albo postanowieniem sędziego-komisarza nie złożyli w wyznaczonym terminie zaliczki na koszty postępowania, a brak jest płynnych funduszów na te koszty,
  2. w dacie wydania przez organ założycielski decyzji o wdrożeniu postępowania likwidacyjnego wobec przedsiębiorstwa państwowego, o ile likwidacja nie jest skutkiem przekształcenia, łączenia lub podziału tego przedsiębiorstwa,
  3. w dacie uprawomocnienia się orzeczenia sądu o rozwiązaniu spółki handlowej, (w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz .U. z 2019.505 t.j. ze zm.),
  4. w dacie wydania przez ministra właściwego do spraw gospodarki (na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), decyzji o zakazie wykonywania działalności gospodarczej, wykonywanej na takich samych zasadach jak przez przedsiębiorców polskich, przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach utworzonego oddziału z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
  5. w dacie wydania przez ministra właściwego do spraw gospodarki (na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), decyzji o wykreśleniu przedstawicielstwa przedsiębiorcy zagranicznego z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z rejestru przedstawicielstw,
  6. 7 w dacie dokonania wykreślenia pracodawcy będącego osobą fizyczną (w wyniku stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej) lub w dacie zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej przez pracodawcę, gdy organ ewidencyjny:
  • zgodnie z przepisami art. 7-7i ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. poz. 1178, z późn. zm.) lub przepisami o swobodzie działalności gospodarczej wykreśli pracodawcę z Ewidencji Działalności Gospodarczej, w wyniku zawiadomienia o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej lub stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania przez pracodawcę działalności gospodarczej,   
  • zgodnie z przepisami rozdziału 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. poz. 647) wykreśli pracodawcę z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w wyniku w wyniku zawiadomienia o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej lub stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania przez pracodawcę działalności gospodarczej,   
  1. a. w dacie wpisu w rejestrze przedsiębiorców informacji o otwarciu likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego (dokonanego na podstawie art. 20 ust. 1h ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym) i wystąpiło niezaspokojenie przez pracodawcę roszczeń pracowniczych z powodu braku środków finansowych (w przypadku niewypłacalności pracodawcy, o której mowa w art. 2 ust. 1).

Art. 12a. Możliwość wypłaty na podstawie wniosku indywidualnego zaliczki na poczet należnych świadczeń z Funduszu w przypadku faktycznego zaprzestania działalności  przez pracodawcę trwającego dłużej niż 2 miesiące (występuje brak środków finansowych), gdzie datą faktycznego zaprzestania jest dzień następujący po upływie wskazanego okresu i zostały spełnione łącznie następujące warunki, tj. pracodawca:

  1. nie prowadził działalności gospodarczej i nie uzyskiwał z tego tytułu przychodów, z wyłączeniem zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej ujawnionej we właściwych rejestrach albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
  2. nie przebywał w siedzibie albo w miejscach wykonywania działalności pomimo wpisu we właściwych rejestrach albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub siedziba pracodawcy została z urzędu wykreślona z właściwych rejestrów,
  3. nie realizował wobec pracowników, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organów podatkowych i rejestrowych obowiązków związanych z uprawnieniami pracowniczymi wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów.

Art. 15a. Możliwość wypłat zaliczek na poczet należnych świadczeń z Funduszu na podstawie wniosku i wykazu pracodawcy w przypadku złożenia przez pracodawcę wniosku o ogłoszenie upadłości w okresie od dnia złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy (do dnia wydania postanowienia w sprawie ogłoszenia upadłości) spełniającego wymogi określone w art. 22-25 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe do dnia wydania przez sąd postanowienia w sprawie ogłoszenia upadłości. Wypłata zaliczek na poczet niezaspokojonych przez pracodawcę roszczeń, o których mowa w art. 12 ust. 2 następuje w kwocie należnych uprawnionemu pracownikowi świadczeń, nie wyższej jednak niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu złożenia wniosku o wypłatę zaliczek.


Ponowna niewypłacalność

W przypadku ponownego zaistnienia niewypłacalności tego samego pracodawcy przepisy ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy nie mogą mieć powtórnie zastosowania do tych samych pracowników w zakresie takich samych roszczeń.

Informacje o publikacji dokumentu

Rynek pracy